Trong khi rất nhiều nước trên thế giới đã có thị trường thông tin tín dụng (TTTD) phát triển, thì ở Việt Nam, khái niệm này còn mới mẻ.

Đầu năm 2010, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Nghị định số 10/2010/NĐ-CP về hoạt động TTTD và Thông tư 16/2010/TT-NHNN hướng dẫn của Nghị định này, trong đó khuyến khích các tổ chức tư nhân tham gia thành lập trung tâm TTTD. Đây là bước đi đúng đắn để thiết lập thị trường thông tin tín dụng với mục đích tăng cường khả năng giám sát tài chính của các ngân hàng thương mại và giảm thiểu rủi ro.

Tiềm năng

Chưa đầy một năm khi Việt Nam “bật đèn xanh” cho thị trường TTTD bằng việc ban hành Nghị định 10, đã có hai tập đoàn hàng đầu thế giới đến Việt Nam. Đó là công ty Experian và TransUnion. Tháng 6/2010, PCB (vốn điều lệ được đóng góp bởi 11 ngân hàng thương mại (ACB, ABBank, BIDV, Đông Á, Techcombank, Vietcombank, SCB, Sacombank, VIB, VietinBank và VPBank) trở thành trung tâm thông tin tín dụng tư nhân đầu tiên được hoạt động tại Việt Nam sau khi Ngân hàng Nhà nước cho phép triển khai hoạt động này.

Trước đó, chỉ có duy nhất Trung tâm thông tin tín dụng (CIC), thuộc Ngân hàng Nhà nước (NHNN), hoạt động trong lĩnh vực này. Việc tham gia của các “đại gia” về TTTD nước ngoài sẽ giúp cho hệ thống cung cấp thông tin sẽ ngày càng đa dạng và minh bạch, hỗ trợ người vay dễ tiếp cận vốn.

Lợi ích của việc mở cửa thị trường thông tin tín dụng rất lớn. Đối với các doanh nghiệp, TTTD giúp cải thiện tính hiệu quả, quản lý rủi ro, cắt giảm chi phí và tăng doanh thu thông qua việc cung cấp thông tin toàn diện, các phân tích chuyên môn và các giải pháp quyết định tự động hóa. Đối với khách hàng, TTTD cung cấp những công cụ, nguồn lực và nâng cao hiểu biết để giúp họ quản lý sức khỏe tín dụng của mình và đạt được các thành tựu về tài chính. Đối với ngân hàng, việc làm này nhằm giảm thiểu rủi ro cho các NH, tránh tình trạng một khách hàng vay vốn ở nhiều NH hoặc NH tiếp tục cho vay với khách hàng từng vay trả không sòng phẳng.

Ông Phạm Công Uẩn, Tổng Giám Đốc của Trung tâm thông tin tín dụng CIC, Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam, cơ quan quản lý chịu trách nhiệm về việc khai thác thông tin tín dụng trong nước cho biết, Ngân hàng Nhà nước đang nỗ lực tạo ra một môi trường với khung pháp lý thuận lợi để hỗ trợ cho một số công ty thông tin tín dụng tư nhân cùng tham gia cũng như luôn khuyến khích những công ty thông tin tín dụng hàng đầu thế giới cam kết và đầu tư vào thị trường Việt Nam.

Giám đốc của TransUnion Quốc tế Andrew Knight cho biết nhu cầu về cơ chế báo cáo tín dụng tại Việt Nam đang tăng cao, vì vậy TransUnion sẽ sớm đầu tư một hệ thống TTTD tiêu chuẩn quốc tế vào năm 2012. TransUnion đang trong quá trình làm việc với gần 25 ngân hàng trong nước để xây dựng cơ sở dữ liệu về khách hàng. Trong thời gian đầu, công ty sẽ cung cấp báo cáo tín dụng giúp người tiêu dùng có thể tiếp cận được những khoản vay tại ngân hàng, các ngân hàng thì có thể dựa vào các thông tin của TransUnion để ra các quyết định cho vay.

TransUnion sẽ không chỉ làm việc với ngân hàng mà còn xúc tiến hợp tác với các công ty điện thoại, chứng khoán, tài chính để thêm nguồn thu thập thông tin. Từ đó có thể cung cấp thông tin tín dụng và đưa ra các báo cáo về xu hướng thị trường, rất có lợi cho việc định hướng và hoạch định kế hoạch phát triển cho cả nền kinh tế.

Thách thức không nhỏ

Tuy nhiên, một trong những yêu cầu chính của Nghị định 10 là tổ chức nào muốn cung cấp dịch vụ thông tin tín dụng thì phải có ít nhất 20 ngân hàng là đối tác cung cấp dữ liệu. Một số chuyên gia kinh tế nhận định, với số lượng ngân hàng thương mại tại Việt Nam như hiện nay thì chỉ đủ khả năng cung cấp dữ liệu thông tin cho 1-2 công ty TTTD. Như vậy, khả năng khai thác thị trường này rất hẹp, mức độ cạnh tranh rất lớn.

Trước đây, Trung tâm thông tin tín dụng (CIC) được phép độc quyền cung cấp TTTD tại Việt Nam. CIC quản lý khoảng 18 triệu bộ hồ sơ khách hàng; trong đó 400.000 hồ sơ doanh nghiệp. Tuy nhiên, để cạnh tranh được với TransUnion giàu kinh nghiệm đến từ Mỹ, quản lý hồ sơ khách hàng của 25 quốc gia trên thế giới hay Experian, PCB thì cuộc tranh giành thị phần tại thị trường TTTD sẽ ngày càng quyết liệt hơn.

Đại diện của TransUnion cũng nêu ra một hạn chế nữa trong việc sử dụng hệ thống TTTD là thói quen dùng tiền mặt của người dân và sự chia sẻ thông tin giữa các ngân hàng thấp. Vì thế, chính các ngân hàng cũng phải thực sự ý thức được sự cần thiết phải có hệ thống TTTD đối với cả khách hàng vay vốn và hạn chế được rủi ro.

Theo: Tác giả Hương Ly, báo VCCI News

Ngày: 28/12/2010